56. Horoscope, a Sky Map 12

ေကာင္းကင္အျမင္ ဇာတာခြင္ ၁၂

သရဝဏ္ (Sravana-စိုင္ပစ္မွ်ား) ကုိ လက္ဝဲ-အထက္ ႏွင့္ အဘိဇိ (Abhijit-စိုင္) အား အေရွ႕ဖက္ တက္ဆဲတြင္ ေတြ႕  ျမင္ရာ မွ လက္ယာ-အထက္ဖက္သို႕ ၾကည့္ေသာအခါ ၿဗိ စၦာရာသီ-ၾကယ္နဂါး ႏွင့္အတူ လ၊ စေနၿဂိဳဟ္ တို႕ကိုပါ ေတြ႕ရ  မည္ ျဖစ္သည္။ စတယ္လာရီယံတြင္ မိမိစိတ္ဝင္စားေသာ ေကာင္းကင္ဝတၱဳ တခုခုကို ကလစ္လုပ္ၾကည့္လွ်င္  ထိုဝတၱဳ ႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အခ်က္ အလက္မ်ားအားလက္ဝဲ-အထက္ေထာင့္၌ ေဖၚျပမည္ ျဖစ္လွ်က္ ေဖ်ာက္လိုေသာ္ ေမာက္စ္  ၏ယာခလုပ္အား ႏွိပ္ျခင္းအား ျဖင့္

ေဖ်ာက္ႏိုင္သည္။

၂၁။ နကၡတၱေဗဒ ဆိုင္ရာအခ်က္အလက္မ်ား ေခၚၾကည့္ျခင္း။

ဆယ့္ငါးလံုးရ၊ ႏုရာဓ၊ နဂါ့လည္ဆစ္လို။ ငါးလံုးမွန္လွ၊ ၾကယ္ေဇ႒၊ နဂါ့ခ်က္ေခၚဆို။ ေလးလံုးမွန္လွ၊ ၾကယ္မူလ၊ နဂါ့ၿမီး ဖ်ားဆို။ ဟုေရွးစာဆို ရွိသည့္ ၾကယ္နဂါး၏ အႏုရာဓ နကၡတ္တြင္ ပါဝင္သည့္ အလြန္လင္းေသာ Antares ၾကယ္ကို က လစ္လုပ္ပါက Fig. Sky-41 တြင္ျပထားသကဲ့သို႕ အဆိုပါၾကယ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ အခ်က္အလက္တို႕အား ျမင္ေတြ႕ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အေရးၾကီး

ေသာ အခ်က္အလက္ အခ်ိဳ႕မွာ

Magnitude                      ၾကယ္၏အလင္းအား

RA/DE                             တက္ေထာင့္မွန္-ၾကႏၱီ

G. longitude/latitude    ဂယ္လက္တစ္ လတၱီတြဒ္-ေလာင္ဂ်ီတြဒ္

Hour angle/DE              ၾကယ္နာရီေထာင့္-ၾကႏၱီ

Az/Alt                              အဇၨမတ္-ျမင့္ေထာင့္

တို႕ျဖစ္ၾကသည္။ တက္ေထာင့္မွန္သည္ အီေကြတာတေလွ်ာက္ ဝိသုဝမွအကြာအေဝး၊ ၾကႏၱီမွာ အီေကြတာ၏ ေတာင္/ေျမာက္ အ  ကြာအေဝး တို႕ျဖစ္သည္။ ဤတြင္ ၾကယ္နာရီေထာင့္ တန္ဖိုး 22h59m44s သည္ အဆိုပါၾကယ္၏ ေဒသမြန္းတည့္စက္ဝိုင္းကို ျဖတ္ ေက်ာ္ၿပီးၾကာျမင့္သည့္ကာလျဖစ္ရာ တနည္းအားျဖင့္ ေနာက္တၾကိမ္ မြန္းတည့္ရန္ 01h00m16s သာလိုေတာ့ေၾကာင္းကို လြယ္ ကူစြာ သိရွိႏိုင္သည္။ အဇၨမတ္-ျမင့္ေထာင့္ တုိ႕သည္ ကြင္းဆင္းၾကည့္ရႈ ရာတြင္ မိုးကုတ္စက္ဝိုင္းႏွင့္ ေျမာက္အရပ္တုိ႕ကို ရည္ညႊန္း လွ်က္ ၾကည္လိုေသာ ၾကယ္အား မည္သည့္အရပ္ႏွင့္ အျမင့္တို႕တြင္ ရွာေဖြေတြ႕ရွိ ႏိုင္သည္ကို ေဖၚျပသည္။ 

 

Fig. Sky-42 တြင္ လ၏ ေရာက္ဆဲအခိုက္အတန္႕ရွိ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္တကြ ေမာက္စ္ျဖင့္ အၾကီးခ်ဲ႕ၾကည့္ရႈ ရာ၌ ေတြ႕ရမည့္  ျမင္ကြင္းျဖစ္သည္။ လ၏ တိထီအလင္းအားမွာ 76.5% ရွိျခင္းေၾကာင့္ ၾကယ္ နကၡတ္ တာရာ တို႕အားၾကည့္ရႈရန္ မသင့္ေလ်ွာ္ေသာ္ လည္း လမ်က္ႏွာျပင္ကို အေသးစိတ္ ေလ့လာၾကည့္ရႈရန္ ေကာင္းမြန္သည့္ အခ်ိန္အခါျဖစ္သည္။

 

လ၏ ေအာက္အနီးတြင္ ရွိေသာ စေနၿဂိဳဟ္ကို ေမာက္စ္ျဖင့္ ခ်ဲ႕ယူၾကည့္ရႈလွ်င္ Fig. Sky-43 ၌ျပထားသည့္အတိုင္း အရံၿဂိဳဟ္ တို႕ ႏွင့္တကြ ျမင္ႏိုင္သည္။ စေနၿဂိဳဟ္တြင္ ထူးျခားဆန္းၾကယ္ေသာ ကြင္းျပားမ်ားရွိလွ်က္ အရံၿဂိဳဟ္ေပါင္း ၆၂-ခုတြင္ အမည္ေပးထား သည့္ၿဂိဳဟ္ ၅၃-ခုရွိရာ ဤပံုတြင္  Dione, Enceladus, Reha, Tethys, Mimas ႏွင့္ Titan ၆-လံုးတို႕ကို ျမင္ႏိုင္သည္။ စေနၿဂိဳဟ္၏ ၿဂိဳဟ္ရံမ်ားသည္ ကြင္းဆင္းၾကည့္လွ်င္ အဆ ၃၀ ခ်ဲ႕ႏုိင္သည့္ သီအိုဒုိလိုက္ မွန္ေျပာင္းျဖင့္ပင္ ျမင္ႏိုင္ျခင္း မရွိေပ။ အရံၿဂိဳဟ္ Titan သည္ ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္ထက္ ၾကီးေသာအရြယ္ရွိ၍ ေနစၾကၤာဝဠာ၌ ဒုတိယ အၾကီးဆံုး အရံၿဂိဳဟ္ ျဖစ္သည္။ ၿဂိဳဟ္ကိုယ္ထည္ အရြယ္အား ျဖင့္ ၾကာသပေတးၿဂိဳဟ္သည္ အၾကီးမားဆံုးဟု သတ္မွတ္ၾကေလ့ ရွိေသာ္လည္း စေနၿဂိဳဟ္၏ ကြင္းျပားအားလုံးျဖန္႕က်ဲနယ္ပယ္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလွ်င္ စေနကိုသာ အၾကီးဆံုး ၿဂိဳဟ္တစ္လံုးအျဖစ္ နကၡတ္ေဗဒင္ သုေတသီအခ်ိဳ႕မွ သတ္မွတ္ၾကသည္။ ၿဂိဳဟ္စစ္ ထိုး အႏိုင္အရႈံး ဆံုးျဖတ္ရာ၌ ၿဂိဳဟ္တို႕၏ အရြယ္ကို ယခုအခါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ လာၾကသည္။

 

 

လတ္တေလာ အေရွ႕ဖက္ျခမ္း ျမင္ကြင္းတြင္ ၾကာသပေတးၿဂိဳဟ္အား ျမင္ႏိုင္ျခင္း မရွိပါ။ အေနာက္ဖက္ျခမ္း သို႕မဟုတ္ မိုးကုတ္ စက္ဝိုင္း၏ေအာက္ မျမင္ႏိုင္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတို႕၌ ေရာက္ရွိေနႏိုင္ဖြယ္ရာ ရွိသည္။ အလြယ္ကူဆံုး နည္းလမ္းမွာ လက္ဝဲဖက္ မတ္ရပ္မီႏ်ဴးမွ Search Window ကုိေခၚယူျခင္း တနည္းအားျဖင့္ ျဖတ္လမ္းကီး F3 ကုိႏွိပ္လ်ွက္ လိုသည့္ၿဂိဳဟ္၏ အမည္အား ရိုက္ ထည့္ျခင္း ျဖစ္၏။ ဤတြင္ Jupiter ကိုရွာရာ အေနာက္ဖက္ျခမ္း ေကာင္းကင္၌ ေတြ႕ရွိရလွ်က္ Fig. Sky-44 တြင္ျပထားသည့္ အ ခ်က္အလက္အရ မြန္းတည့္စက္ဝိုင္းကို ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့သည္မွာ 2h31m ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္၍ အဇၨမတ္ 242 ဒီဂရီႏွင့္ ျမင့္ေထာင့္ 46 အသီး သီးရွိျခင္းေၾကာင့္ အေနာက္ေတာင္ဖက္ ေကာင္းကင္၏ အလယ္ခန္႕၌ တည္ရွိေၾကာင္း သိႏိုင္သည္။

ေနစၾကၤာဝဠာတြင္ ၿဂိဳဟ္တို႕၌ အရံၿဂိဳဟ္မ်ား (လမ်ား) ရွိေနေၾကာင္းကုိ ၾကာသပေတးၿဂိဳဟ္၏ လံုးဝန္းၾကီးမား၍ သိသာထင္ ရွား ေသာ Galilean moons မ်ားျဖစ္သည့္ Io, Callisto, Europa ႏွင့္ Ganymede ေလးလံုးမွ အစျပဳ၍ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသည္။ ပံု တြင္ ၿဂိဳဟ္ငယ္ Amalthea သည္ ၿဂိဳဟ္ Io ျဖင့္ထပ္ဆဲ အခိုက္အတန္႕ ျဖစ္၍ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ျခင္း မရွိေသာ္လည္း  ေနာက္နာရီ အနည္းငယ္တြင္ ေခၚယူၾကည့္ရႈပါက သိသာေသာ အေရြ႕ရွိျခင္းေၾကာင့္ ျမင္ေတြ႕လာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႕ကြင္း ဆင္း၍ ေကာင္းကင္အျမင္ကို ၾကည့္ရႈေသာအခါ အဆိုပါ Galilean moons ေလးလံုးအား သီအိုဒိုလိုက္ မွန္ေျပာင္းျဖင့္ လြယ္ ကူစြာ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၿပီး နာရီအနည္းငယ္အတြင္း၌ သိသာစြာ အေနအထားေျပာင္းလဲ တည္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၾကပါသည္။ ၾကာသပေတး ၿဂိဳဟ္ၾကီးတြင္ အရံၿဂိဳဟ္ေပါင္း ၆၉-ခု ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရၿပီး Ganymede မွာ ေနစၾကၤာဝဠာရွိ အရံၿဂိဳဟ္ အားလံုးအနက္ အၾကီးမားဆံုး ျဖစ္၍ ဗုဒၶဟူး ႏွင့္ စေန၏အရံၿဂိဳဟ္ Titan တို႕ထက္ပင္ ပို၍ၾကီးေၾကာင္း အဆိုရွိ သည္။

အထက္ေဖၚျပပါ ဥပမာမ်ားအရ နကၡတ္အျမင္ ကြင္းဆင္းၾကည့္ရႈရန္ ျပင္ဆင္ရာတြင္ စတယ္လာရီယံ ကိုအသံုးျပဳ၍ ၾကည့္ရႈရန္ သင့္ေလွ်ာ္ေသာေန႕ရက္၊ အခ်ိန္အခါအေလွ်ာက္ ျမင္ေတြ႕သြားႏိုင္မည့္ ၿဂိဳဟ္ႏွင့္ ၾကယ္နကၡတ္မ်ား၏ တည္ေနရာ၊ ေရြ႕လ်ားမႈ အစရွိ သည္တို႕အား ၾကိဳတင္ေလ့လာ ျပင္ဆင္ထားႏိုင္္ပါသည္။

References:

1. Moons_of_Saturn

2. Moons_of_Jupiter

3. Saturn_rings

AyeWinKyawBlogpost 56.pdf

Telegram userID: AWKyaw                                                        SMS: 09 459 824 750
15-10-2017                                                                                                        ဆက္ရန္္